بررسی اثر دما و سرعت جریان هوا در خشک کن بر میزان و کیفیت اسانس استحصالی از آویشن

گیاهان دارویی اسانس دار نقش مهمی در زندگی انسان دارند و کشت و مصرف آن‌ها در ایران از سابقه‌ی طولانی برخورداراست. ترکیبات فرار موجود در اسانس گیاهان به طور موثری تحت تاثیر روش­های فرآوری در گیاهان می باشد. در این پژوهش از خشک کن کابینتی با دمای 30، 45 و 60 درجه‌ی سانتی گراد و سرعت جریان هوای 5/1، 5/2 و 3 متربرثانیه جهت خشک کردن دو نوع آویشن بومی در استان خراسان (Thymus transcaspicus Ziziphora clinopodiodes, ) استفاده گردید. پس از خشک شدن از هر یک از نمونه­ها با استفاده از دستگاه کلونجر[1]، به روش تقطیر باآب اسانس گیری به عمل آمد و بازده هر کدام بر اساس درصد حجمی و وزنی محاسبه گردید. آزمون آماری مورد استفاده در این پژوهش از نوع فاکتوریل بود که در قالب طرح کاملاً تصادفی در 3 تکرار انجام پذیرفت. کیفیت اسانس نیز با استفاده از دستگاه‌هایGC و Ms/GC مورد بررسی قرارگرفت. نتایج، نشان دادZiziphora clinopodiodesمقــــدار اسانس بیش‌تری داشته و مناسب ترین دما و سرعت هوا برای خشک کردن آویشن و استحصال اسانس، به ترتیب 30 درجه‌ی سانتی گراد و 5 / 1 متر بر ثانیه بودند. سرعت هوا بر مقادیر مواد موثره، تاثیر نداشت. در رقم Thymus transcaspicus، با افزایش دما، مقادیر تیمول و کارواکرول افزایش یافتند و در رقم clinopodiodesZiziphora، مقدار ایزومنتون، افزایش ومقدار پولیگان، کاهش و مقادیر پیپریتنون و نئوایزومنتول ثابت و در مورد سایر ترکیبات موثره، روند مشخصی با تغییر دما مشاهده نگردید. [1]. Clevenger apparatus